بنا بر قول شیخ طبرسی و ابن اثیر آخر ماه صفر سال ۲۰۳ هجری، روز شهادت امام علی بن موسی الرضا (علیه السلام) است که در سنّ پنجاه و پنج سالگی، توسّط مأمون عبّاسی مسموم شدند.

ماه صفر دومین ماه قمری است که برای نام‌گذاری آن دو دلیل ذکر می‌شود:

نخست این‌که از صُفْرَة به معنای زردی گرفته شده؛ زیرا زمان انتخاب نام با فصل پاییز و زرد شدن برگ درختان مقارن بوده است.

دلیل دوم این‌که از صِفْر به معنای خالی گرفته شده است؛ چراکه با پایان یافتن ماه‌های حرام (رجب، ذی‌القعده، ذی‌الحجه و محرم) قبایل بار دیگر وارد جنگ می‌شدند و شهرها خالی می‌شد.

معروف است که صفر ماهی منحوس است. در چرایی منحوس بودن ماه صفر دلایلی از جمله رحلت پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم)، شهادت امام حسن (علیه‌السلام) و امام رضا (علیه‌السلام) در این ماه را ذکر می‌کنند. هم‌چنین ابتدای ماه صفر با ورود کاروان اسرا به شهر شام مصادف است و نیز آغاز جنگ صفین در نخستین روز صفر بوده است.

در برخی روایات اسلامی آمده است که مسلمانان از انجام کارهای مهم در ماه صفر، پرهیز و برای دفع آفات و بلایای این ماه بسیار صدقه دهند. به همین دلیل مسلمانان از این ماه به عنوان ماهی نحس و بدیُمن یاد می‌کنند؛ چراکه در این ماه وحی قطع می‌شود.

حضرت علی (علیه‌السلام) در این مورد فرموده است: با رحلت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) چیزی قطع شد که با فوت هیچ احدی قطع نشد.

در برخی روایات، روزهای اول، دهم و بیستم ماه صفر از ایام نحس شمرده و از سفرکردن در این روزها نهی شده است.